Not: Eno alfabe fıkrê cenab nuskar Koyê Berzio. www.zazaki.de

Alfaba Dımıli (Zazaki)

Nuşay (Herfê) Alfaba da Zazaki

Not: Bê nê nuşan çıharna nuşay estê kı bol tay yenê karardenı. Ê nuşay nê yê:

E’e’: E’mır, E’mer

L’l’: L’ınci

H’h’: H’erı

X’x’: X’erdel, X’ele, X’ezal

Herunda işaret ser nayenda nê nuşan kes şeno nê nuşan ra dı nuşan pê vero kar biyaro.

Mesela: L´ınci=Llınci, E´mır=Eemır, H´erı=Hherı, X´ele=Xxele u herwına.

Nuşey (Tip, herf) gırdi

A-B-C-Ç-D-E-E’-Ê-F-G-H-H’-I-Ì-J-K-L-L’-M-N-O-Q-P-R-S-Ş-T-U-Ü-V-W-X-X’-Y-Z (35 Nuşey Alfabada Dımıli estê)

Nuşey werdi

a-b-c-ç-d-e-e’-ê-f-g-h-h’-ı-i-j-k-l-l’-m-n-o-q-p-r-s-ş-t-u-ü-v-w-x-x’-y-zN

Nuşay bêvengi (Vengnêdayenı)

Bb, Cc, Çç, Dd, Ff, Gg, Xx, Hh, Jj, Qq, Kk, Ll, Mm, Nn, Pp, Rr, Ss, Şş, Tt, Ww, Vv, Yy, Zz.

Nuşay bıvengi (Vengdani, vengdari)

Aa, Ee, Êê, ıı, Ìi, Oo, Uu, Üü

Wendenı u nuşnayena nuşan (herfan, tipan)

A

Adır wekerd.

Adır kewt acı.

Ardwan arışan tahneno.

Arwêşo taziyerı ver remeno.

Purtiya Arwêşan zahf nerm u xaseka.

B

Belluy adır dı teqenê.

Bedır nêşıno Wendexane.

Bola çarwan amê dewı.

Bola çarwandê ma ya koy sero çerena.

Bıray mı ame mı hetı.

Bermi qeçkan rew yeno.

C

Cewê ma ameyo çinayenı.

Cıtêri cıtı kenê.

Cahniya ma bi estorı.

Cıwênan sero qeçeki tul kaykenê.

Serê Cıwênan duzo.

Cıni welatê ma zahf zahmetey ancenê.

Ç

Çımi nêbê kes verê xo nêvineno.

Çım organê ma yê vinayeno.

Çımê dışmenan bıvıjiyê, çorşmey ma gırot.

Kes Çay şımeno.

Çıweya kes dewari rameno.

Çarwey gema Çıraynayenı.

Çorşmey erdan kes teli keno kı, dewar nêdekewo.

Beşila Çıhar letey kı, letey çıhari bıdı mı.

D

Dora ma şıkiyê, rüwen cı ra rıjiya.

Dola dewda ma zahf xoriya.

Deynê enbazi mın o yo, vanê ez ê deynê xo bıda.

Dewran, dewranê dışmenandê ma yo.

Dezay mı dewı ra rema, ame mı hetı.

Deve baro gıran wegêno.

Demserı ra demê wesariyo.

Dara qıznawan qıznawi tepşena.

Dıje bı roj xo nımneno, şewı vıjêno u geyreno.

Darkütık darandê gozêran sera war nino.

E

Emer ame key xalan.

Emre to derg bo.

Erugan Erugi tepıştê.

Daranê Erugan emser vıllıkê xo rıjnay.

Emser teney ma weş ame.

Ewro ez do şıra key xaldê xo.

Ella zano to serd gıroto.

Enbazê mı pêro şi Diyarbekır.

Embıryanê ma bol rındiyê.

Çiyê enbazeyda qeçkinı kesi vira nêşıno.

Ê

Ê ma ra niyê.

Ê ma xo ra tersanenê kı vajê ma Zazayê.

Ma yê nêşenê birê pêser kı, ma xo bıdê eşkera kerdenı.

Ê kı a ray ra şınê, ê dewıjê ma yê.

Ewro taynê malê ma wenê, meştı tayna do birê u burê. 

F

Fatımı şi erdan miyan.

Welatê ma dı Fabriqey çıniyê.

Ewro sinema dı filımê Yılmaz Güneyo kaykeno.

Fistanê a keyneko erd ra şıno.

Fitnelıxey kerdenı qet weşı niya.

Xıdır fetbazê do bol gırdo.

Qeçeki fit kerdi u vera pê day.

Fenı bı ma kerda u fermanê ma veto.

Kamoreyo Filozofi waneno.

G

Gewa çarwandê ma qeçkan xılnaya.

Gewê wışki cordê dewda ma dı rê.

Gawanê dewda ma çarwey vıradayê u remayo.

Gemiya dewda ma comê (gomê) awda roy bi u pede şi.

Gangêr ganê to bıgiro.

Şo estorı tepşı u gemi cı fek kı.

Zey gülandê wesariya keynan xo xemılnayo.

H

Heqê to çıniyo tı şari rê heqaretey bıkerê u nengi bıçinê.

Dewa Hedroy roy verdı ra.

Hadreyeya xo bıkı ma do nezdi ra şırê.

Ma heqê xo kesi rê nêdanê werdenı.

Henarê Qetini henarê qatırbaşiyê.

Dewıjê ma Henarandê tırşan ra awı vejenê.

Homa to ra razi bo.

Hesenê xalano Sêwregı dı waneno.

 I

Ispıji kewtê to?

Dara Incılewrdê serdê dolı şıkiyê.

Ma zımıstani ıskıjan ra xoşawi vırazenê.

Ma Zaza'y ırqdê Ari ra yê.

Istanıkê (estanıkê) ma bol bı maneyê.

Zımıstani dı dewan dı şan ra heta şewra ma pê rê ıstanıki vanê.

Ì

Ìtiqatan rê hürmetê mı esto.

Ìlım kotidı beno wa bıbo, şo bıvinı u bıwanı.

Ìma ma key xo berdo Adına.

Şarê Ìrani qewmdê Ari ra yo.

Ìman u pere kêdı dı ro belli nêbeno.

Welatê ‹ngılızan ‹ngılistano.

Ìbrahim Pêxember Rıha ra bı.

Tı vanê ilam do zey mı bo?

J

Jewbiyayenı kesi kena bı qüwet.

Bıray mı no qıj jewjiya.

Jew jew fını bêri ma xo rê roşê.

Ju ju fını cınê to yenê to sere, tı fınê ra hêrs benê.

Jew lacek ame u şı key xaldê mı.

Vanê ma jewbê kı ma bışê destan bın ra xo bıreynê.

Jew camêrd u ju cıniyayê kemeri sero kardi çinenê.

Jondess qedina u kewt dıwêss.

Na jan u jandarey ma werdi.

K

Key ma verê ney hirıs serı veror dewı dı bı.

Ma rê vanê key Babo'y.

Keynanê dewda ma hemını xo xemınayo u şiyê roşandê Kormıkani.

Keyneyê ini sero çına şüwenê.

Piyê mı şı mêşedê ma dı koli bıkero.

Ma werxan u doşeganê xo kenê külinı miyan.

Ma tenanê xo kenê küwariyan miyan.

Koterı darda venêrı sero halin vıraşto.

Kürbeşi emser ma ya beşiley nêverday.

L

Lacê dedê mı şiyo Stanbol.

Laya Zencıçurı werıştı bi, ma nêşa cı ra bıvêrê.

Lazımo ma qandê welatê xo bıgırweyê.

Mı va ma şırê labırê ey va nê.

Laco boka tı bê loqrey to bıvıjiyê.

Leyrê Bewranan halinandê xo ra peray.

Lazımeya ma bı şardê ma esta.

Loqmey xo gırd dekerd cı qıra mend.

Lome mekı yeno to zi sere dı.

Delı leyri vetê.

M

Mal u mülkê ma heme talan u wêran bi.

Dışmeni dest nayo mal u mülkdê ma ser.

Mırwêranê dewda ma emser bol mıroy tepıştê.

Kes do metin bo kı, kes nêşo rew rewi miyaneyê kesi biyaro erd.

Mabêndê dı adıran dı şarê ma yo veşeno.

Meydan meydanê dışmenandê ma yo.

Ez mesulê meselandê xo ya.

N

Nankoro zey to mı qe nêdi.

Mı bı çımandê xo ya nêdiyayê mı do bıvatê o yo zuri keno.

Namey ma şaranê binan ma ra gıroto.

Namdarê welatê ma boliyê.

Ez zana niyetê to bol xırabo.

Nımazê dıhirı qeza kerd.

Neçarey tım bellay seri ya.

Necar, necarey keno.

Merdımo neçar xo rê çınê bo ey rındêri yo.

 O

Ordiyanê Osmaniyan u ê Farısan welatê ma talan u wêran kerd.

Osman çıhar xelifan ra jem bı.

O laceko bol wınêno ma ra.

O yo yeno, labırê tenyayo.

Oşt va kütık lawa.

O ca cay bawkalandê ma yo.

Ma ya Otonomi yan zi federe bıwazê.

O kı xo u şarê xo nêzano o tım bındesto.

Osmaniyan bol şari wertera hewaday.

Q

Qandê mı to nêva, qandê xo to va.

Qelunêda kalıkdê mı estı bi, bol weşı bi.

Qey ti yê emel nêkenê ez do bira.

Qet to mı rê nêva, ez do no hefte şıra.

Qandê çıçi to nan nêwerd?

Qesıba mayandê ma qahran ver qüli biyê.

Qahr u qotıkê nê dınyay qet nêqedêno.

Maya mı bol weş qatmey vıraştê.

 P

Partiyêda ma bıbıyayê, ewro şari do ma zi bısınasnayê.

Ma şarê do bol peyra mendeyê.

Ma ne peyni u ne zi verniya xo hesıbnenê.

Maya mı bol weş qılêncey pewtê.

Ma rewtê bandê xo heme pati u pêsero ronay.

Purti to sereya nêmenda, porê to heme ruçıkyayo.

Paliya ma qediyê, ma şeley xo berdi çıwêni ser.

Pemê ma emser bol weş ame.

R

Rewnayo ma pê nêdiyo.

Rew rewi to raya xo tiyanan nêvıstê, ewro seni bı?

Vanê kes raşt u raşt şıro meselandê xo ser.

Remzanê ma emser heme erdê xo kerdê peme.

Rayberê ma bıbıyayê, hereketê ma zi biyê.

Ray dewandê ma heme kert u kortiyê.

Fırt va u rema şi.

Menga Roci amê u ravêrdı ma roce nêtepışt.

S

Sêwregı suka ma ya.

Seyid Rıza qehremanê do bol gırd bı.

Şêx Seid serdarê hereketê serda 1925 an bı.

To nêşa soyınê xo biyarê?

Hereketêdê kesi çınê bo kes nêşeno ser kewo.

Serbestey heme şaran rê amê ma rê niyamê.

Nezdi ra herb esto, cora sewqiyati dest pey kerdo.

Sirımı zi zey piyaziya tuna.

Ez zana sera se to raşt nêva.

Mı sond werdo, ez fına o keye nêşına.

Ş

Şewra ra heta şan ma gırweyênê, ma zor pizeyê xo vejenê.

Şewqê aşmida pancêsi dayo awı ro.

Bol şewê xırab u tersıni ma di u ravêrnay.

Şerefê insani heme çiyê insaniyo.

Dışmeno şan u şerefdê ma ya kaykeno.

Bahdê iskence kerdenı şewat kewt gandê mı ser.

Xalê mı nê Şerifi key xo dewı ra barkerd u şı Adına.

Maya mı şamiyê bol weşê tamınıni vıraştê.

T

Tamê e şamandê a marda mı fekdê mı dı mend.

Têtewr ma arêkerdi u berdi qeraqol.

Temenê mı u ê lacdê xaldê mı jewo.

Tewelutê pêrdê mı, tarixê serehewadayenda Şêx Seid'i yo.

Tal u tun, tırş u şirın heme kerd têtewr.

Tarixê şardê ma bol tari dı mendo.

Tewrey xo berzan ra degrot u berd.

Dıqeçkan têmane kerd, kesi nêşa qedê kesi bo.

U

Umışbiyayenı karê do bol rındo, kes bışo umışê pê bo.

Dewıjê ma u ê dewda Miyaduniya umışê pê bi.

Enbıryanê ma yê Kürdi şareya ma umışê ma nêkenê.

Urfayıji bol tun wenê.

Werdena bol tunı pizi rê zerara.

Ü

Ümrê mı no kı mendo zi do xeribey dı bıqediyo.

Ne Kürdi u ne zi Türki şareya ma wazenê.

Ümeta ma ümetêda bındesta.

Edet u kültürê ma yo roj bı roj pede şıno u vıni beno.

Ülqê to çırê hend tengo?

 V

Vatenêda to esta bê mı rê vajı?

Vetenı u nuşnayena pêsero ki xeylê wext gêna.

Veramyayey ma şardê xo rê nê, şarandê binan rê tım gırweyayê.

Ver u peyê to belli niyo, ti yê se vanê u se kenê?

Serey xo gırot u vera cêr rema u şı.

Veyvı veyvı kerdı, nê estorı ser u berdı.

W

Welatê ma welatê do bındesto.

Ma nêzanê ma çı wellı xo sere ro kerê?

Wıllı-billı ti yê raşt nêvanê.

Welwele varayo welatê ma ser.

Qeçeko welzınya boka Homa kesi nêdo.

Warê ma, welatê bawkalandê ma ya.

Wendewani wendexane dı wanenê.

X

Xeylê wexto ma pêra duri kewtê.

Xezalı u Xanıma şiyê çari.

Xozi darê ıncılorandê ma heme patê.

Riçalê xewxan bol weşo.

Xeyari cıkerdi u berdi ini sero pati.

Xelil şı sukı xo rê çi keyi bıherino.

Xofê tersi fınê kewto cı pize.

Xırarê sımer degrot u berd dewari rê.

Keynan xo xemılnayo, kenê şırê veyve.

 Y

Yeqin bıkı, ez to ra bol hes kena.

Yarmeteya kerwayandê ma ma rê bol biya.

Ya ma ra, ya inan ra.

Ya mendenı ya nêmendenı.

Dışmen yeno dewanê ma hemını veşneno.

Kam beno qüwet yeno ma inkar keno.

 Z

Zebaniyê kêberdê Cahnımi vero raya zalıman pawenê.

Bol zalımê zordari vıjıyayê zor danê ma Zazayan.

Zülümkarna do zey to mı nêdi.

Zekı mı to rê va tı wıni bıkerê tı do qezenc kerê.

Şarê ma zahf peyra mendo.

Zıbunı Erebi danê xo ra.

Piyê mı zewtı dê mı ro, ey sera ez iflah nêbiya.