| Ga |
öküz |
| Ga qoreno |
öküz böğürlenir, böğürleniyor |
| Ga cıtı keno |
öküz çift sürer |
| Ga cıwên çarneno |
öküz harman harmanlar |
| |
|
| Her-herê-herekê |
eşek-bir eşek-eşekçik |
| Her zıreno |
eşek zırlar, eşek zırlıyor |
| Her bar wegêno |
eşek yük kaldırır |
| Her cınıştışi rê beno |
eşek binmeye yarar |
| Her zırr, zırr zırreno |
eşek zır zır zırlar |
| Pey ra zirtıki erzeno |
eşek arkadan tekmik atar |
| |
|
| Estor |
at |
| Estorı hirena |
at kişner |
| Estorı bol remena |
at çok koşar |
| Estorı cınıştışi rê bena |
at binmeye olur |
| Estorı raya duri şına |
at uzun yol gider |
| |
|
| Kütık-kütıkê-kütıkekê |
köpek-bir köpek-bir köpekçik |
| Kütık hew, hew laweno |
köpek hav hav havlar |
| Zınci ra hüm, hüm keno |
burundan hım hım eder |
| Kütık zureno |
köpek ular |
| Kütık pereno kesi u kesi dırneno |
köpek insanı tutar, yırtar |
| Kütık bekçinı keno |
köpek bekçilik yapar |
| Kütık çarwan paweno |
köpek koyunları bekler |
| Kütık keyi paweno |
köpek evi bekler |
| Kütık har beno laweno |
köpek kudurur havlar |
| Harey ver xo dırneno |
köpek kudurur ve kendini yırtar |
| |
|
| Bızı |
keçi |
| Bızı qalena |
keçi meler |
| Bızı şıt dana |
keçi süt verir |
| Bızı cay xo vırazena |
keçi kendi yerini yapar |
| Bızı inada |
keçi inattır |
| Bızı vıjêna keran ser |
keçi kayaların üzerine çıkar |
| |
|
| Verg |
kurt |
| Verg zureno |
kurt ulur |
| Verg miyan weno |
kurt koyunları yer |
| Verg dewari dırneno |
kurt davarı yırtar |
| Verg bol remeno |
kurt çok kaçar |
| Verg merdıman weno |
kurt adamları yer |
| Verg zaf wahşiyo |
kurt çok vahşidir |
| |
|
| Heşı |
ayı |
| Heşı bılıbılı kena |
ayı bıllbıll eder |
| Heşı dewar u çarwan wena |
ayı sığırları yer |
| Heşı merdıman kışena |
ayı adamları öldürür |
| Heşı zerar dana baxçe u bostanan ro |
ayı bahçe ve bostanlara zerar verir |
| Heşı erdanê karıtan talan kena |
ayı ekili tarlaları yağmalar |
| Heşı bol bı qüweta |
ayı çok kuvvetlidir |
| Heşı heme heywanan tersanena |
ayı bütün hayvanları korkutur |
| |
|
| Manga |
inek |
| Manga mo mo qorena |
inek mo mo bögürler |
| Manga bol şıt dana |
inek çok süt verir |
| Manga keyeyê wari kena |
inek bir evi besler |
| |
|
| Kavır (Verek) |
kuzu |
| Verek meleno |
kuzu meler |
| Verek purt xasekıno |
kuzu güzel tüylüdür |
| Purtida vereki ra çına vırazêno |
kuzunun yününden elbise yapılır |
| Purtiya vereki rês bena u rêsêna |
kuzunun yünü örülür ve yön olur |
| |
|
| Mar |
yılan |
| Mar pıff,pıffı keno |
yılan piff piff eder |
| Mar xüşeno |
yılan hışıldar |
| Ecelê mari yeno ray sero rakewno |
yılanın eceli gelir gider yolun üzerinde yatar |
| Qoçi pa ruwenê qaleno |
yılanın boynuzları yeşerir meler |
| Mar dano kesi dı |
yılan insanı ısırır |
| Mar jahr vıradano meywan ser |
yılan meyvelere zehir bırakır |
| |
|
| Bılbıl |
bülbül |
| Bılbıl waneno |
bülbül okur, öter |
| Bılbıl darı ra darı geyreno |
bülbül ağaçtan ağaca gezer |
| Bılbıl veng weşo |
bülbül güzel seslidir |
| Bılbıl xaseko, purt zerd, sıpe u sureko |
bülbül güzeldir, sarı tüylü, beyaz ve kırmızıdır |
| Bılbıl weneno, merdım goştarey keno |
bülbül okur adam dinler |
| |
|
| Zerec |
keklik |
| Zerec waneno |
keklik okur, öter |
| Demo kı weneno külê zeriyan heleyneno |
okuduğu zaman yüreğin derdini eritir |
| Zeriya merdıman honık keno |
insanın yüreğini serinletir |
| Derdê zeri têtewr vıllla keno |
yüreğin derdini hepsini dağıtır |
| Zerec veng weşo qeqübo keno |
keklik güzel seslidir, meydan okur |
| Çiyêdê ciyo xırab esto |
kötü bir şeyi var |
| Dışmenê qewmdê xo yo |
kaviminin düşmanıdır |
| Qewmê xo xo sero kom keno |
kavmini kendi üzerinde toplar |
| Destandê seydwanana inan kışeno |
avcıların elleriyle onları öldürtür |
| |
|
| Mıriçık |
kuş |
| Mıriçıkı wiç, wiçı kena |
kuş viç viç eder |
| Koçê Qereçiyan werzanena |
çingenelerin göçünü kaldırır |
| Zımıstani cadê cı ra kena |
kışın onları yerinden eder |
| İnan xapeynena |
onları kandırır |
| Zekı wesar ameyo fêna rayan |
bahar gelmiş gibi onları yola düşürür |
| Puki ver hemını serdan ra kışena |
ayazın önünde hepsini soğuktan öldürtür |
| Mıriçıkı gıl ra ra gıl perena |
kuş daldan dala uçar |
| Goştê cı loqmeyê, günay cı oqeyêno |
eti bir lokmadır, günahı bir okkadır |
| |
|
| Künd |
baykuş |
| Künd Kuuk, kuuk keno |
baykuş kuuk kuuk eder |
| Mıriçıkan loqmeyê dı daqültneno |
kuşları bir lokmada yutar |
| Künd bêwext veydano |
baykuş vakitsiz öter |
| Felaketi xo ya ano |
felaketi kendisiyle getirir |
| |
|
| Çaringı |
yaban arısının büyüğü (yaban arılarını ve bal arılarını yer) |
| Çaringı vıjj vana |
|
| Dana pede u perena, remena |
|
| Çarıngı wexto kı hêrs bena |
|
| Çımê xo gêna u hêrış kena |
|
| |
|
| Zerqetı |
yaban arısı |
| Zerqetı pa dıskêna |
|
| Derzıniya xo tey war kena |
|
| Ağuy xo pa vıradana |
|
| |
|
| Hıngı |
bal arısı |
| Hıngı pa anışena |
|
| Derzıniya xo war kena |
|
| Tey verdana u perena |
|
| Bahdo bêgan kewna |
|
| |
|
| Mêşı |
sinek |
| Mêşı dewariya dıskıyêna |
|
| Dewari mêlı ra werzanena |
|
| Herunda cı dı doş kena |
|
| |
|
| Mozı |
böcek |
| Mozı pa dıskıyêna |
|
| Dewari herunı ra werzanena |
|
| Zey delamiya çerx kena |
|
| Dana mozı ro u remnena |
|
| |
|
| Mere |
fare |
| Mere remeno, pısingı fetılnena |
|
| Kewno qülı, pısingı vero pawena |
|
| |
|
| Deve |
deve |
| Deve hêj kewno, bılıbılı keno |
|
| Kew fek ra war keno |
|
| Xıncê cı bol xırabo |
|
| Dışmenê xo vira nêkeno |
|
| Deve baro gıran wegêno |
|
| Labırê heri dımı şıno |
|
| Deve mıl dergo, mılê cı zey qewsiya çewto |
|
| |
|
| Lu |
tilki |
| Lu zurena, pizey xo vılênena |
|
| Mewşêrı vero vınden |
|
| Wexto kı engurı nêresena |
|
| Vana, eh na engurı bol tırşa |
|
| Lu bol qürnaza |
|
| Fen u fetbaza |
|
| |
|
| Dik |
horoz |
| Dik veydano |
|
| Qiqıro qiii keno |
|
| Dik çawışê kergano |
|
| Forsê cı bol gırano |
|
| Nakışt-akışt xo şaneno |
|
| Kergan miyan ra piyase keno |
|
| |
|
| Kergı |
tavuk |
| Kergı qıt-qıtı kena |
|
| Ê binan xo sero kom kena |
|
| Sılo nêverdana têwdana |
|
| Qandê hakkerdenı ca vırazena |
|
| |
|
| Xoz (Xenzir) |
domuz |
| Xoz jewser remeno |
|
| Pırnıkı ra fışş-fışş keno |
|
| Siyan seredê xo ya leyri keno |
|
| Dışmenê dar u beriyo |
|
| |
|
| Çeqel |
çakal |
| Çeqel wiyiqq-wiyiqq keno |
|
| Rezan miyan ra geyreno |
|
| Gıliya engura kı awı dekewna |
|
| Mewı sero nêverdano weno |
|
| Çeqel çeqeley keno |
|
| Wexto kı çiyê vineno |
|
| Xo pey nêwınêno remeno |
|
.de